بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیت‌هایی از آگروپیرون (Agropyron Gaertn.) با استفاده از نشانگر‌های مولکولی RAPD

گونه­های مختلف Agropyron در تولید علوفه در مراتع ایران نقش مهمی داشته و مقاوم به تنش­های محیطی هستند. در این پژوهش تنوع ژنتیکی جمعیت­های Agropyron desertorum، Ag. cristatum، Ag. pectiniforme و Ag. elongatum با استفاده از نشانگرهای RAPD مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور از 50 آغازگر تصادفی استفاده شد که از بین آنها 12 آغازگر نوارهای مشخص و با وضوح بالا تولید کرده و مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت 142 نوار چند شکل در محدوده‌ی 200 - 3000 جفت باز تولید شدند. میانگین تنوع ژنتیکی درون جمعیت­ها براساس تنوع ژنی از 09/0 تا 30/0 برآورد گردید. بیشترین میانگین سطح این تنوع در جمعیت شماره 1550 از گونه Ag. cristatum با مقدار 30/0 و کمترین مقدار آن (09/0) در جمعیت شماره 225 از گونه Ag. elongatum مشاهده شد. این نتایج نشان‌دهنده تنوع زیاد در درون جمعیت­های مختلف اگروپیرون بود. میانگین تنوع ژنتیکی درون (HS) و کل (HT) به‌ترتیب 18/0 و 34/0 و میانگین درجه تمایز ژنی (GST) بین جمعیت­ها در تمام مکان­ها 47/0 برآورد شد. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تنوع ژنتیکی بین گونه­ها، بین جمعیت‌های درون هر گونه و درون جمعیت­ها معنی­دار بود. براساس این تجزیه، فقط 31/19 درصد از تنوع کل مربوط به تنوع بین گونه­ها بود. میزان 23/22 درصد آن به تنوع بین جمعیت‌های درون هر گونه و 46/58 درصد آن مربوط به درون جمعیت­ها بود. تجزیه خوشه­ای براساس ضریب تشابه نی به روش UPGMA جمعیت­های مورد مطالعه را در چهار گروه قرار داد. جمعیت‌های دو گونه Ag. desertorum و  Ag. cristatumدر دو گروه مجزا قرار گرفتند. جمعیت­های دو گونه  Ag. pectiniforme  و Ag. elongatum در گروه دیگر قرار گرفته و از هم متمایز نشدند. در حقیقت این نشانگرها قادر به تمایز جمعیت­های این دو گونه نبودند. یک جمعیت از گونهAg. elongatum  تشکیل یک گروه مجزا داد. برای گروه­بندی ژنوتیپ­ها از تجزیه به مؤلفه­های هماهنگ اصلی نیز استفاده شد و نتایجی مشابه با تجزیه خوشه­ای حاصل شد. نتایج حاصل نشان داد که در بین و درون گونه­ها و جمعیت­های آگروپیرون تنوع زیادی وجود دارد که می­توان از آن در برنامه­های اصلاح این گونه استفاده نمود.